विश्वमा तिलको बीउ बजार ?

इथियोपिया अफ्रिकाको सबैभन्दा ठूलो तिल उत्पादन गर्ने र निर्यातकर्ता देशहरू मध्ये एक हो, किनभने विश्व बजारमा ठूलो मात्रामा निर्यात हुन्छ। इथियोपियाका विभिन्न क्षेत्रमा तिल उत्पादन गरिन्छ। यो Tigray, Amhara, र Somilia र Ormia मा प्रमुख बालीको रूपमा बढ्छ

तिल उत्पादन र निर्यातको बारेमा इथियोपियामा विद्यमान चुनौती र अवसरहरू

इथियोपियामा तिल उत्पादनको लागि अवसरहरू

इथियोपियाको विविध कृषि पर्यावरण तिल उत्पादनको लागि उपयुक्त छ। इथियोपियामा तिलका धेरै प्रजातिहरू खेती गरिन्छ। इथियोपियामा तिल उत्पादनको अवसर र भविष्यको सम्भावना निम्नानुसार संकेत गरिएको छ।

- तिल उत्पादनको लागि भूमि उपयुक्तता: तिल उत्पादनको लागि इथियोपियामा विभिन्न क्षेत्रहरूमा ठूलो क्षेत्र छ (टिग्रे, अम्हारा, बेनशाङ्गुल एसोसा, गाम्बेला, ओरोमिया, सोमालिया र SNNP क्षेत्रहरू),

- विश्व बजारमा इथियोपियन तिलको राम्रो माग छ,

- देशभरका विभिन्न अनुसन्धान केन्द्रहरूमा अनुसन्धान र प्रमाणीकरण अन्तर्गत थोरै प्रजातिहरू छन्, र यी प्रजातिहरू किसान र उत्पादकहरूलाई प्रसारित गर्न प्रोत्साहन हुनेछ। तिलको अनुसन्धान र विकासलाई प्रवर्द्धन गर्दै बालीको देशमा योगदानका साथ ध्यान दिनाले बालीको उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धिमा टेवा पुग्ने छ । यद्यपि, विदेशी मुद्रालाई जेसुकै भए पनि बालीले कम जोड दिएको छ।

- शिखर अवधि (रोपण, झारपात र फसल काट्ने) को लागि उच्च श्रम स्रोत छ।

- तिल लगानीको लागि सरकारी र निजी लेनदारहरू द्वारा क्रेडिट सुविधा

5. कफीको छेउमा प्रमुख निर्यात वस्तु भए पनि मकै र गहुँ जस्ता अन्य बालीहरूको तुलनामा तिल अनुसन्धानमा कम ध्यान।

6. उन्नत प्रविधिको अभाव (रोपण, फसल काट्ने मेसिन): तिल उत्पादकहरूमध्ये अधिकांश किसानहरू छन् जसले आधुनिक रोपण र फसल काट्ने र थ्रेसिङ मेसिनहरू किन्न सक्दैनन्।

7. सुधारिएको सुविधाको अभाव

8. तिल बालीको खराब मल प्रतिक्रिया

9. चकनाचूर: प्राकृतिक तिल क्याप्सुल परिपक्वतामा पुग्दा र फसल ढिलो हुँदा बीउ फुट्छ र छेड्छ। तिलको उपज चकनाचुर भएर, कटनी गरी स्थानीय भाषामा ‘हिल्ला’ भनिने गरी पनि नष्ट हुन्छ। चिल्लो भुइँमा वा प्लास्टिकको पानामा फसल जम्मा गर्नु राम्रो उपाय हो।

इथियोपियाका विभिन्न क्षेत्रमा साना किसान खेती तिल उत्पादन विभिन्न जग्गा होल्डिङद्वारा गरिन्छ। ठूला लगानीकर्ताले सयौं हेक्टर जमिनको स्वामित्व लिएका छन् भने साना किसानको दश हेक्टरभन्दा कम जमिन छ भने कतिपय ठाउँमा विभिन्न ठाउँमा टुक्रा टुक्रा जग्गा भएकाले अतिरिक्त उत्पादन लागत र असमान बाली व्यवस्थापन हुने गरेको छ । पछाडी उत्पादन प्रणालीसँगै साना खेतीले तिल उत्पादनको उत्पादकत्व निकै कमजोर भएको छ । तिलको उत्पादकता धेरै जसो क्षेत्रहरूमा किसानहरू मातहत छ

व्यवस्थापन 10Qt/ha भन्दा कम छ। लगानीकर्ताहरूले गहन उत्पादनको सट्टा व्यापक उत्पादन प्रणाली प्रयोग गर्छन्

उत्पादन, जुन उत्पादन फिल्डको आकारको पर्वाह नगरी कमजोर छ।

4. तिल निर्यात र मार्केटिङ

तिल इथियोपियामा उत्पादन हुने प्रमुख तेल बाली हो र देशको निर्यात आम्दानीमा योगदान गर्ने दोस्रो सबैभन्दा निर्यात वस्तु हो। २०१२ मा विश्व तिलको बीउ उत्पादन, उत्पादकता र क्षेत्रफल क्रमशः ४४४१६२० टन, ५५८५ एचजी र ७९५२४०७ हेक्टर थियो भने इथियोपियामा सोही वर्षको उत्पादन, उत्पादकत्व र क्षेत्रफल क्रमशः १८१३७६ टन, ७५७२ एचजी ५२३ हेक्टर र (www.FAOSTAT.fao.org)।

चीन इथियोपियाको तिलको बीउको सबैभन्दा ठूलो आयातकर्ता हो। 2014 मा इथियोपियाले 346,833 टन तिलको बीउ निर्यात गर्‍यो र USD 693.5 मिलियन राजस्व कमाएको थियो। तर, सन् २०१५ मा तिलको बिउको गुणस्तर खस्किदै गएको र मूल्यमा आएको कमी र तिलको अत्यधिक आपूर्तिमा खराब मौसमका कारण तिलको विदेशी निर्यात २४ प्रतिशतले घटेको थियो ।